სუნის ამღებნი
აშკარაა, რომ ძაღლი სუნის ამოცნობას ნესტოებით იწყებს. მისი ყნოსვის უნარი გაცილებით აღემატება ჩვენსას, რაც გენეტიკური რუკების შედარებიდანაც ჩანს: ძაღლის ყნოსვის სისტემასთან დაკავშირებული გენების რიცხვი დაახლოებით 30%-ით აღემატება ადამიანისას. ძაღლებს ცხვირის ღრუში აქვთ 2 მილიარდამდე ყნოსვის ნერვული უჯრედი, ჩვენ _ 12 მილიონამდე. მნიშვნელოვნად დიდია მათი ცხვირის ღრუს შედარებითი ზედაპირული ფართობიც.
გადარჩენისთვის ბრძოლა
ბოლო დროის გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ
სველი ცხვირი
ხშირად მიიჩნევენ, რომ მშრალი ცხვირი ძაღლის ავადმყოფობის ნიშანია, მაგრამ ეს ყოველთვის ასე არ არის. უბრალოდ, ნოტიო ცხვირით ძაღლს სუნის მქონე მოლეკულების აღმოჩენა უადვილდება. ამას აღწევს დაყნოსვითაც, ამ დროს მოქნილი ნესტოები უფართოვდება.
ყნოსვის ცენტრი
ძაღლის არსებობაში ყნოსვას უდიდესი როლი აქვს, რაც ცხოველის თავის ტვინის აგებულებიდანაც ჩანს. შუბლის წილი, სადაც სუნის შესახებ ინფორმაციის მიმღები ყნოსვის ცენტრი მდებარეობს, ტვინის სხვა უბნებთან შედარებით გადიდებულია. ყნოსვის ცენტრი ცხვირის ღრუს ყნოსვის ნერვების საშუალებით უკავშირდება.
ყნოსვის უნარის შეცვლა
ძაღლის ყნოსვითი შეგრძნება ყოველთვის ერთნაირი არ არის _ ის შეიძლება დროთა განმავლობაში შეიცვალოს. ყნოსვა უფრო ეფექტურია, როცა ძაღლი მშიერია, და პირიქით, ყნოსვის სიმძაფრე მცირდება დანაყრების შემდეგ, განსაკუთრებით, თუ საკვები რომელიმე ცხოველურ ცხიმს შეიცავს. ასევე არ არის შემთხვევითი, რომ შეჯიბრების დროს მეძებარი ძაღლებისათვის გასარბენი მარშრუტის მონიშვნა ანისულის ზეთის გამოყენებით ხდება არა იმიტომ, რომ მისი სუნი მოსწონთ – უბრალოდ მას, როგორც ცნობილია, განსაკუთრებით ადვილად აგნებენ.
ჰაერში გაბნეული სუნი
ძაღლებს ჰაერში გაბნეული სუნის მქონე მოლეკულების აღქმა შეუძლიათ იაკობსონის ორგანოს საშუალებით, რომელიც სასაზე მდებარეობს. ხვადები მისი საშუალებით აღიქვამენ ატმოსფეროში გავრცელებულ ქიმიურ გზავნილებს – ფერომონებს, რომლებსაც უმცირესი რაოდენობით გამოყოფს მძუნავი ძაღლი (იხ. გვ. 60-61). ურთიერთობის ამ უხილავი მეთოდის საშუალებით შეიძლება აიხსნას, რა ამოუცნობი გზით აგნებენ ხვადები ახლომახლო მყოფ ძუს, რომელიც მზად არის შეწყვილებისთვის.
აქ ვინ იყო?
ეს ჯეკ რასელ ტერიერი ხის ძირს სუნავს, რითაც ინფორმაციას აგროვებს იმ ძაღლებზე, რომლებმაც ახლახან გაიარეს და ადგილი სუნით მონიშნეს.
სუნის აღება და სუნის დატოვება
ეს ბასეტ ჰაუნდი სუნით კვალის ამღებ ძაღლად არის დაბადებული. თუმცა სიარულის დროს თავადაც ტოვებს მისთვის დამახასიათებელ სუნს თითებს შორის განლაგებული საოფლე ჯირკვლებიდან გამოყოფილი სეკრეტის მეშვეობით.
გრძელი ყურები
ბასეტ ჰაუნდისა და სხვა მეძებრებისთვის დამახასიათებელია გრძელი, მიწამდე ჩამოშვებული ბარტყუნა ყურები. მათი დახმარებით ჰაერში არსებული სუნის მქონე მოლეკულები ძაღლის ცხვირის სიახლოვეს გროვდება.
იდეალური ცხვირი
ბასეტ ჰაუნდის ცხვირის ფორმა მისთვის, როგორც მეძებრისთვის, იდეალურია. გრძელი და დიდი ცხვირის ფართო შიდა ზედაპირი დაფარულია სუნის აღმქმელი მგრძნობიარე, ე.წ. ყნოსვის, უჯრედებით.