დღეს ძაღ­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა ჰყავთ კომ­პა­ნი­ო­ნე­ბად და არა მა­თი თავ­და­პირ­ვე­ლი მუ­შა თვი­სე­ბე­ბის­თვის . თუმ­ცა წარ­სულ­ში ამ გან­სა­კუთ­რე­ბულ (კომ­პა­ნი­ო­ნის) როლს სულ რამ­დე­ნი­მე ჯი­შის ძაღ­ლი ას­რუ­ლებ­და. ამ­ჟა­მად გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ო­ნე­ბი­დან ბევ­რი, ფაქ­ტობ­რი­ვად, თავ­და­პირ­ვე­ლი დი­დი მუ­შა ძაღ­ლის `და­პა­ტა­რა­ვე­ბულ~ ვა­რი­ანტს წარ­მო­ად­გენს. ამის ერ­თ-ერ­თი მა­გა­ლი­თია იტა­ლი­უ­რი გრე­ი­ჰა­უნ­დი.


ხან­გრძლი­ვი ის­ტო­რია
კომ­პა­ნი­ო­ნი ჯი­შე­ბი ყო­ველ­თვის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი იყო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის შეძ­ლე­ბულ ფე­ნებ­თან. გათხ­რე­ბის შე­დე­გად ასე­თი ძაღ­ლე­ბის ნეშ­ტე­ბი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს რო­მის იმ­პე­რი­ის დრო­ინ­დელ ევ­რო­პა­სა და ცენ­ტრა­ლურ ამე­რი­კა­ში: მა­ი­ას, აც­ტე­კე­ბი­სა და ტოლ­ტე­კე­ბის უძ­ვე­ლეს ნა­სახ­ლარ­ზე, რაც და­ახ­ლო­ე­ბით 3000 წლით თა­რიღ­დე­ბა. ამ­გვა­რი ტენ­დენ­ცია შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­შიც გაგ­რძელ­და და ეს ძაღ­ლე­ბი ევ­რო­პის ბევ­რი სა­ხელ­მწი­ფოს სა­მე­ფო კარ­ზე დი­დი პო­პუ­ლა­რო­ბით სარ­გებ­ლობ­დნენ.
კომ­პა­ნი­ო­ნი ძაღ­ლე­ბის ერ­თ-ერ­თი უძ­ვე­ლე­სი და დღემ­დე შე­მორ­ჩე­ნი­ლი ხა­ზე­ბია ბი­შო­ნის ჯგუ­ფის ჯი­შე­ბი. ისი­ნი, რო­გორც ფიქ­რო­ბენ, წარ­მო­იშ­ვნენ იტა­ლი­ა­ში, სა­ი­და­ნაც მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა კუთხ­ე­ში წა­იყ­ვა­ნეს. დღეს მსგავ­სი ჯი­შე­ბი გვხვდე­ბა იტა­ლი­ი­დან გა­ცი­ლე­ბით შორ­საც, მა­გა­ლი­თად კუ­ბა­ში – ჰა­ვა­ნუ­რი ძაღ­ლი, მა­და­გას­კარ­ზე – კო­ტონ დე ტუ­ლე­ა­რი და სხვ. ამა­ვე ჯგუ­ფის წევ­რია მალ­ტე­ზეც. ყვე­ლა ამ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ჯი­შის ინ­დი­ვი­დე­ბის ექ­სტე­რი­ე­რი და ქცე­ვა ძალ­ზე მსგავ­სია – მათ თა­მა­შის მოყ­ვა­რულ და მე­გობ­რულ ცხო­ვე­ლე­ბად იც­ნო­ბენ.


ნე­ბი­ე­რა ფი­ნია
სა­ხე­ლი ბი­შო­ნი წარ­მო­იშ­ვა ფრან­გუ­ლი სიტყ­ვი­დან ბიც­ჰონ­ნერ, რაც ნიშ­ნავს `გა­ნე­ბივ­რე­ბას~, და, შე­საძ­ლო­ა, უკავ­შირ­დე­ბა საფ­რან­გე­თის მე­ფე ან­რი III-ს (1551-1589), რო­მელ­საც გან­სა­კუთ­რე­ბით უყ­ვარ­და თა­ვი­სი ფი­ნია და სა­მე­ფო მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას ყო­ველ­თვის თან დაჰ­ყავ­და სპე­ცი­ა­ლუ­რი კა­ლა­თით.

ან­ცი და ნი­ჭი­ე­რი
ის­ტო­რი­უ­ლად კომ­პა­ნი­ო­ნი ძაღ­ლე­ბი გა­სარ­თო­ბად ჰყავ­დათ, რის გა­მოც მათ სხვა ჯი­შე­ბის­გან გა­მორ­ჩე­უ­ლი თვი­სე­ბე­ბი გა­ნუ­ვი­თარ­დათ. კომ­პა­ნი­ო­ნ ძაღ­ლებს, რო­მელ­თა შო­რის ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია ბი­შონ ფრი­ზე, რო­გორც წე­სი, ძალ­ზე უყ­ვართ თა­მა­ში, ინ­სტინ­ქტუ­რად ეს­წრაფ­ვი­ან პატ­რონ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბას და სწრა­ფად სწავ­ლო­ბენ მა­გა­ლი­თებ­ზე. ამი­ტო­მაც მომ­რავ­ლდნენ ქუ­ჩის მსა­ხი­ო­ბე­ბად მა­ლე­ვე მას შემ­დეგ, რაც ისი­ნი სა­მე­ფო კომ­პა­ნი­ო­ნე­ბად აით­ვალ­წუ­ნეს; ეს ძაღ­ლე­ბი ხომ შე­სა­ნიშ­ნა­ვად მუ­შა­ობ­დნენ მწვრთნე­ლებ­თან ერ­თად.

და­ფა­რუ­ლი ყუ­რე­ბი
დე­კო­რა­ტი­ულ ჯი­შებს ხში­რად გრძე­ლი ბალ­ნით და­ფა­რუ­ლი ყუ­რე­ბი აქვს, მა­შა­სა­და­მე, მა­თი მოძ­რა­ო­ბა ნაკ­ლე­ბად შე­სამ­ჩნე­ვი­ა, ამი­ტო­მაც ყუ­რებს იშ­ვი­ა­თად იყე­ნე­ბენ ერ­თმა­ნეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის­თვის.

ადა­მი­ან­ზე მი­ჯაჭ­ვუ­ლი
ადა­მი­ა­ნებ­თან ცხოვ­რე­ბას შეჩ­ვე­უ­ლი ეს ძაღ­ლე­ბი ძალ­ზე ეჯაჭ­ვე­ბი­ან პატ­რონს. ეს მა­თი ქცე­ვი­და­ნაც ჩანს: საკ­მა­რი­სია ყო­ველ­დღი­უ­რი გან­რი­გის შეც­ვლა, რომ პატ­რო­ნის და­კარ­გვის ში­ში უჩ­ნდე­ბათ; თუ დიდ­ხანს მარ­ტო დარ­ჩე­ბი­ან, ძალ­ზე დარ­დო­ბენ.

გა­რეგ­ნული მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა
კომ­პა­ნი­ო­ნი ძაღ­ლე­ბის ექ­სტე­რი­ე­რი ძალ­ზე მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი­ა: რაც მთა­ვა­რი­ა, გა­მო­ირ­ჩე­ვი­ან პა­ტა­რა ზო­მით, რის გა­მოც ხში­რად `დე­კო­რა­ტი­ულ ჯი­შებს~ უწო­დე­ბენ. ისი­ნი საკ­მა­ოდ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი გე­ნე­ა­ლო­გი­უ­რი ხა­ზე­ბის მე­ტი­სა­ცი­ით გა­მო­იყ­ვა­ნეს მე­გობ­რულ, გამ­რთობ და არა­მუ­შა თვი­სე­ბე­ბის მქო­ნე ძაღ­ლე­ბად. დე­კო­რა­ტი­უ­ლი ჯი­შე­ბი პატ­რონს სა­ოც­რად ეთ­ვი­სე­ბი­ან, მათ არ სჭირ­დე­ბათ დი­დი ად­გი­ლი სახ­ლში და ცო­ტას ჭა­მენ, ამი­ტო­მაც მა­თი პო­პუ­ლა­რუ­ლო­ბა გა­ნუხ­რე­ლად იზ­რდე­ბა.


ფრთხილად!
ექ­სტე­რი­ე­რის და­პა­ტა­რა­ვე­ბის გა­მო კომ­პა­ნი­ო­ნი ჯი­შე­ბი ხში­რად იტან­ჯე­ბი­ან კვი­რის­ტა­ვის ამო­ვარ­დნი­ლო­ბით, რაც მუხ­ლის სახ­სრის დე­ფექ­ტი­ა.