ძაღ­ლე­ბი ვო­კა­ლი­ზა­ცი­ით, ანუ ხმო­ვა­ნი სიგ­ნა­ლე­ბის გა­მო­ცე­მით, აგე­ბი­ნე­ბენ ერ­თმა­ნეთს სა­კუ­თარ გან­წყო­ბა­სა და სურ­ვი­ლებს . მარ­თა­ლი­ა, ყვე­ლა­ზე ხში­რად ყე­ფენ, თუმცა, აქვთ გა­ცი­ლე­ბით რთუ­ლი ხმო­ვა­ნი ლექ­სი­კო­ნიც, რო­მელ­შიც შე­დის: მშვი­დი წკმუ­ტუ­ნი, წკავ­წკა­ვი, წკმუ­ი­ლი, ყმუ­ი­ლი და სხვა­დას­ხვა სიძ­ლი­ე­რის ღრე­ნა. გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი და თა­ვი­სე­ბუ­რი ვო­კა­ლი­ზა­ცია ახა­სი­ა­თებთ ლეკ­ვებ­საც.

წკმუ­ტუ­ნი
ლეკ­ვე­ბი და­ბა­დე­ბის­თა­ნა­ვე ურ­თი­ერ­თო­ბენ წკმუ­ტუ­ნით. ეს არის შე­და­რე­ბით მშვი­დი ბგე­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც დიდ მან­ძილ­ზე არ ის­მის. მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს მათ სიხ­ში­რეს. ინ­ტენ­სი­უ­რი და გან­მე­ო­რე­ბი­თი წკმუ­ტუ­ნი მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ საქ­მე ცუ­დად არის: მა­გა­ლი­თად, შე­იძ­ლე­ბა ლეკვს სცი­ვა ან ში­ა, რაც თა­ვის მხრივ, ჯან­მრთე­ლო­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბის წი­ნა­ პი­რო­ბა­ა. ზოგ­ჯერ, ძაღ­ლე­ბი წკმუ­ტუნს გა­ნაგ­რძო­ბენ ასა­კის მო­მა­ტე­ბის შემ­დე­გაც, რად­გან ხში­რად, ეს პატ­რონ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის ეფექ­ტუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბა­ა.

ღრე­ნა
ეს თა­ვი­სე­ბუ­რი ხმო­ვა­ნი სიგ­ნა­ლი­ა, რო­მე­ლიც სიძ­ლი­ე­რის მი­ხედ­ვით იც­ვლე­ბა. მი­სი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა აშ­კა­რა გაფ­რთხი­ლე­ბაა და ასე­ უნ­და იყოს გა­გე­ბუ­ლი. თუ ძაღ­ლი მე­სა­კუთ­რეა, შე­იძ­ლე­ბა, და­უღ­რი­ნოს პატ­რონს, რო­დე­საც იგი რა­ი­მეს წარ­თმე­ვას შე­ეც­დე­ბა. ღრე­ნით­ვე აფ­რთხი­ლებს სხვა ძაღლს, რომ მას­თან ჩხუბს აპი­რებს.



თვალ­თვა­ლი
წკმუ­ტუ­ნის დროს, ძაღლს თა­ვი ხში­რად აწე­უ­ლი აქვს. ნა­წი­ლობ­რივ იმი­ტომ, რომ და­ი­ნა­ხოს, მი­იქ­ცია თუ არა პატ­რო­ნის ყუ­რადღ­ე­ბა.

სა­უ­ბა­რი
ზო­გი ძაღ­ლი, ნამ­დვი­ლად, გა­გი­ბამთ გუ­ლი­თად სა­უ­ბარს. მღელ­ვა­რე­ბის მე­ტად გა­მო­სა­ხა­ტა­ვად, უფ­რო მო­ნო­ტო­ნუ­რად წკმუ­ტუ­ნებს და ცდი­ლობს, შე­ამ­ჩნი­ოთ. ხში­რად, ასე იქ­ცე­ვა შინ თქვე­ნი დაბ­რუ­ნე­ბით გა­მოწ­ვე­უ­ლი პირ­ვე­ლი ემო­ცი­ე­ბის შემ­დეგ, რაც, ჩვე­უ­ლებ­რივ, დიდ­ხანს არ გრძელ­დე­ბა. ძაღ­ლი მსუ­ბუ­ქად გე­ხა­ხუ­ნე­ბათ, რი­თიც მეტ ყუ­რადღ­ე­ბას ითხოვს და არა საჭ­მელს ან სა­სე­ირ­ნოდ გაყ­ვა­ნას. ასე­თი მი­ზე­ზის გა­მო, რო­გორც წე­სი, წკმუ­ტუ­ნე­ბენ შე­და­რე­ბით ასა­კო­ვა­ნი ძაღ­ლე­ბი.

კუ­დის ქი­ცი­ნი
ძაღ­ლმა შე­იძ­ლე­ბა კუ­დი არ გა­მო­ი­ყე­ნოს, რო­დე­საც ზის ან ყეფს, მაგ­რამ თუ დგას, თა­ვი­სი გან­წყო­ბის უკეთ გად­მო­სა­ცე­მად კუ­დის მოძ­რა­ო­ბა­საც იშ­ვე­ლი­ებს.



ჯი­შე­ბი და ყე­ფა
ძაღ­ლე­ბი ყვე­ლა­ზე ხში­რად ურ­თი­ერ­თო­ბენ ყე­ფით. ამ ხმო­ვან სიგ­ნალს უფ­რო გა­მაფ­რთხი­ლე­ბე­ლი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა აქვს და ყო­ველ­თვის რო­დი მი­უ­თი­თებს აგ­რე­სი­ა­ზე. ყე­ფის სიხ­ში­რე იც­ვლე­ბა ერ­თი­-ო­რი და­ყე­ფე­ბი­დან გაბ­მულ ყე­ფამ­დე, შე­იძ­ლე­ბა, უკავ­შირ­დე­ბო­დეს აღელ­ვე­ბას ან უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბას. ამის მა­გა­ლი­თია ძაღ­ლი, რო­მელ­საც სახ­ლში შე­მოს­ვლა სურს მას შემ­დეგ, რაც გარ­კვე­უ­ლი დრო ეზო­ში გა­ა­ტა­რა.

თი­თო­ე­უ­ლი ჯი­ში ვო­კა­ლი­ზა­ცი­ის სა­კუ­თა­რი მა­ნე­რით გა­მო­ირ­ჩე­ვა. ზო­გი­ერ­თმა მდე­ვარ­მა, მა­გა­ლი­თად ­ბლად­ჰა­უნ­დმა, ძალ­ზე თა­ვი­სე­ბუ­რი ყე­ფა იცის, რაც დიდ მან­ძილ­ზე ის­მის და ხრო­ვის წევ­რებს აძ­ლევს ურ­თი­ერ­თო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას ტყი­ან ად­გი­ლებ­ში, სა­დაც შე­იძ­ლე­ბა, ერ­თმა­ნეთს ვერც ხე­დავ­დნენ. ბლად­ჰა­უნ­დი ყე­ფით­ვე ატყ­ო­ბი­ნებს თა­ნა­მოძ­მე­ებს, რომ სუ­ნი აი­ღო და მსხვერ­პლის კვალს მიჰ­ყვე­ბა. ადა­მი­ა­ნის­თვის ად­ვი­ლი არ არის ძაღ­ლის ჯი­შე­ბის ამოც­ნო­ბა ყე­ფის მა­ნე­რის მი­ხედ­ვით; ზოგ­ჯერ ყე­ფის ტო­ნი­თაც კი შე­იძ­ლე­ბა მოტყ­უვ­დეს, რად­გან ზო­გი­ერ­თმა პა­ტა­რა ძაღ­ლმა, მა­გა­ლი­თად მოპ­სმა, იცის სა­ოც­რად ბო­ხი, დი­დი ჯი­შის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ხმით ყე­ფა. ხო­ლო ბა­სენ­ჯი ერ­თა­დერ­თი ჯი­ში­ა, რო­მე­ლიც სა­ერ­თოდ არ ყეფს.

მგლი­სებ­რი ყმუ­ი­ლი
მარ­ხი­ლის ძაღ­ლე­ბის ყმუ­ი­ლი უფ­რო მგლი­სას ჰგავს, ვიდ­რე ძაღ­ლის რო­მე­ლი­მე ჯი­შის ხმო­ვან სიგ­ნალს.  ეს გა­რეგ­ნუ­ლი მსგავ­სე­ბა ამ მუ­შა ჯი­შებ­სა და რუხ მგელს შო­რის ახ­ლო ნა­თე­სა­ო­ბას მოწ­მობს.

გა­და­წე­უ­ლი თა­ვი
ყე­ფის დროს ძაღ­ლი, მა­გა­ლი­თად ეს  შოტ­ლან­დი­უ­რი მეცხ­ვა­რის ჯი­ში, ძალ­ზე თა­ვი­სე­ბუ­რად გა­და­წევს თავს და ამით ხელს უწყ­ობს სა­კუ­თა­რი ხმის უფ­რო შორს გავ­რცე­ლე­ბას.

რჩევა
ნუ გან­საზღ­ვრავთ ძაღ­ლის ზო­მას ყე­ფით – ხში­რად, მომ­ცრო ძაღ­ლებს გა­ცი­ლე­ბით ძლი­ე­რი ხმა აქვთ, ვიდ­რე დი­დებს.



მასალა მომზადებულია "პალიტრა L"-ის მიერ გამოცემული წიგნის "რაზე მეტყველებს ძაღლის ქცევა" მიხედვით