იმ პე­რი­ოდ­ში, რო­დე­საც ნა­ყა­რის ლეკ­ვე­ბი ჯე­რაც დე­დას­თან ერ­თად ცხოვ­რო­ბენ, ეჩ­ვე­ვი­ან ხრო­ვის იე­რარ­ქი­ის წესს , რაც ახალ­გაზ­რდა ძაღ­ლის ცხოვ­რე­ბას გან­საზღ­ვრავს ოჯახ­თან განშო­­რე­ბის შემ­დე­გაც; ძაღ­ლი ამ წე­სის თა­ნახ­მად იქ­ცე­ვა და ურ­თი­ერ­თობს გა­რე­მომ­ცველ სამ­ყა­როს­თან.


უხე­ში თა­მა­ში
ძუ­ძუს წო­ვის დამ­თავ­რე­ბის­თა­ნა­ვე ლეკ­ვე­ბი იწყ­ე­ბენ ცელ­ქო­ბას _ ხა­ლი­სით თა­მა­შო­ბენ ერ­თმა­ნეთ­თან და დე­დას­თან. პი­რით სინ­ჯა­ვენ ათას­გვარ სა­განს და ხში­რად საკ­მა­ოდ უხე­შად ეპყ­რო­ბი­ან ერ­თმა­ნეთს. მათ სა­ოც­რად წვე­ტი­ა­ნი კბი­ლე­ბი აქვთ და მწა­რედ იკ­ბი­ნე­ბი­ან თა­მა­შის დროს, თუმ­ცა ამას სრუ­ლი­ად გა­უც­ნო­ბი­ე­რებ­ლად აკე­თე­ბენ.

სწავ­ლა თა­მა­შის დროს
ლეკ­ვე­ბის სი­მარ­ჯვე და კო­ორ­დი­ნა­ცია ერ­თმა­ნეთ­თან თა­მა­შით ვი­თარ­დე­ბა. ეს ვეს­ტჰა­ი­ლან­დუ­რი თეთ­რი ტე­რი­ე­რის ლეკ­ვი თა­ვის ძა­მი­კოს ზურ­გზე შე­ა­ცოც­და.

ძალ­-ღო­ნის გა­მოც­და
თა­მა­შის დროს ლეკ­ვე­ბი იშ­ვი­ა­თად ადე­ნენ სისხლს ერ­თმა­ნეთს. თუ რა­ი­მე და­უ­შავ­დათ, ტკი­ვი­ლის­გან და­იწ­კმუ­ტუ­ნე­ბენ და სლუ­კუ­ნით გა­ეც­ლე­ბი­ან შემ­თხვე­ვის ად­გილს. ამ­გვა­რი გაკ­ვე­თი­ლე­ბის წყა­ლო­ბით ლეკ­ვი თან­და­თა­ნო­ბით იწყ­ებს სა­კუ­თარი ძალ­-ღო­ნის შე­ფა­სე­ბას და, შე­სა­ბა­მი­სად, თა­მაშს. სხე­უ­ლის გარ­კვე­ულ ნა­წი­ლებ­ზე კბე­ნა უფ­რო მტკივ­ნე­უ­ლი­ა. ერ­თ-ერ­თი ასე­თი მგრძნო­ბი­ა­რე უბა­ნია ცხვი­რის წვე­რი, სა­დაც თავ­მოყ­რი­ლია ნერ­ვუ­ლი და­ბო­ლო­ე­ბე­ბი, რად­გან იგი ყნოს­ვის ორ­გა­ნოა და ძაღ­ლი მი­სი სა­შუ­ა­ლე­ბით ად­გენს სუნს. თა­მა­შის დროს ყვე­ლა­ზე ხში­რად ან­ცი ლეკ­ვე­ბი ერ­თმა­ნეთს ღია ად­გი­ლებ­ში, მა­გა­ლი­თად ყუ­რებ­სა და კუ­დის წვერ­ში, სტა­ცე­ბენ პირს. ისი­ნი ჩხუ­ბო­ბენ კი­დეც და წვე­ტი­ა­ნი ბრჭყა­ლე­ბით მტკივ­ნე­უ­ლად უკაწ­რა­ვენ ერ­თმა­ნეთს სხე­უ­ლის შიშ­ველ ქვე­და ნა­წილს.

მომ­თმე­ნი მშო­ბე­ლი
სტა­ფორ­დში­რულ დე­და ბულ­ტე­რი­ერს ტკი­ვილს აყე­ნებს ორი, სულ რა­ღაც ექ­ვსი კვი­რის ლეკ­ვი _ ერ­თი ცხვი­რის­კენ იწევს, მე­ო­რე კი­სერ­თან კან­ზე ჰკბენს.

მკაც­რი გაფ­რთხი­ლე­ბა
დე­და მკაც­რად უნ­და მო­ექ­ცეს ლეკ­ვებს, თუ ისი­ნი, გაფ­რთხი­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, არ მო­იშ­ლი­ან ცუდ ქცე­ვას.

უფ­რო­სი
ეს ძუ გრძნობს, რომ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია მკაც­რად და­ტუქ­სოს თა­ვი­სი ლეკ­ვი, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ის უკ­ვე საკ­მა­ოდ გა­ი­ზარ­და. ამის­თვის პირს ჩა­ავ­ლებს ყბებ­ში, მო­უ­ჭერს და აი­ძუ­ლებს, და­ხუ­როს. ასე­თი ქცე­ვა ცხა­დად მი­უ­თი­თებს ძაღ­ლე­ბის იე­რარ­ქი­ა­ში მის უპი­რა­ტეს სო­ცი­ა­ლურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე.

ოჯა­ხო­ბა
დე­დე­ბი ყვე­ლა­ზე მომ­თმე­ნე­ბი არი­ან თა­ვი­ან­თი ლეკ­ვე­ბის მი­მართ, ასე­ვე ოჯა­ხის სხვა ძაღ­ლე­ბიც შე­იძ­ლე­ბა კარ­გად გა­ნეწყ­ონ მათ­და­მი. თუმ­ცა, რო­გორც კი ლეკ­ვე­ბი ან­ცო­ბას და­იწყ­ე­ბენ, სა­ჭი­როა მა­თი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა. შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს შე­ტა­კე­ბე­ბიც, გან­სა­კუთ­რე­ბით, ჭა­მის დროს. უპ­რი­ა­ნი იქ­ნე­ბა, თუ ძაღ­ლებს ცალ­-ცალ­კე აჭ­მევთ, რად­გან ლეკ­ვი შე­იძ­ლე­ბა გა­თა­მამ­დეს და უფ­რო­სი ძაღ­ლის საჭ­მლის დათ­რე­ვას შე­ე­ცა­დოს, რის­თვი­საც აგ­რე­სი­ულ პა­სუხს მი­ი­ღებს. ამ­გვა­რი და­პი­რის­პი­რე­ბის შემ­დეგ ლეკ­ვე­ბი სწავ­ლო­ბენ _ თავს არა­ვის უნ­და და­ეს­ხან, არა­მედ და­ი­ცა­დონ და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ჭა­მონ. მსგავ­სი ქცე­ვა ხში­რია მგლის ხრო­ვა­ში, სა­დაც ნა­დი­რო­ბის შემ­დეგ ნა­ნა­დი­რე­ვი წევ­რებს შო­რის იყო­ფა; ხრო­ვის ახალ­გაზ­რდა წევ­რე­ბი უნ­და და­ე­ლო­დონ დო­მი­ნანტ წევ­რებს, რა­თა მხო­ლოდ მათ შემ­დეგ შეძ­ლონ ჭა­მა.

უც­ნო­ბებ­თან შეხ­ვედ­რა
გა­რეთ პირ­ვე­ლი გას­ვლის დროს ლეკ­ვი საკ­მა­ოდ აღ­გზნე­ბუ­ლი­ა. თუ თა­ვი­სი­ვე ასა­კის ძაღ­ლი შეხ­ვდა, ჩვე­უ­ლებ­რივ და­იწყ­ე­ბენ თა­მაშს, ყო­ველ­გვა­რი გარ­თუ­ლე­ბის გა­რე­შე. მაგ­რამ თუ დევ­ნა და­უწყო შე­და­რე­ბით უფ­როს ძაღლს და თა­ვი მო­ა­ბეზ­რა, ეს უკა­ნას­კნე­ლი ლეკვს ჯერ გაფ­რთხი­ლე­ბის ნიშ­ნად და­უღ­რენს, მე­რე კი საკ­მა­ოდ გა­ა­ვე­ბუ­ლი გა­მო­ე­კი­დე­ბა მოკ­ლე მან­ძილ­ზე.

რჩევა!
ნუ შეშ­ფოთ­დე­ბით, თუ ძუ უხე­შად ექ­ცე­ვა ლეკ­ვებს – ნა­ში­ე­რე­ბის მარ­თვით უკეთ ახერ­ხებს მათ დაც­ვას.


მასალა მომზადებულია "პალიტრა L"-ის მიერ გამოცემული წიგნის "რაზე მეტყველებს ძაღლის ქცევა" მიხედვით